এজন চিকিৎসকৰ ৰোগী হিচাপে হোৱা অভিজ্ঞতাৰ কথা

প্ৰতি :-

চিঠি গোটৰ সদস্য বন্ধুসকল

           সকলোলৈ যথাযোগ্য সম্ভাষণ জনালোঁ ৷ 

           আজি গোটৰ সদস্যসকলৰ আগত নিজৰ কিছু ভিন্ন অভিজ্ঞতা ব্যক্ত কৰিব খুজিছোঁ৷

 বেমাৰ সকলো মানুহৰে হয়৷ চিকিৎসক সকলো মানুহ৷ গতিকে যিমান সতৰ্কতাৰে চলিলেও কেতিয়াবা চিকিৎসকৰো অসুখ হয়৷ মোৰ শেষতীয়া জটিল ৰোগ হৈছিল আজিৰ পৰা প্ৰায় ৫বছৰ আগতে৷ তেতিয়া গুৱাহাটীতে আছিলোঁ৷ লক্ষণসমূহৰ পৰা অনুমান কৰিলোঁ -গলব্লাডাৰৰ অসুখ বুলি৷ আলট্ৰাচাউণ্ড কৰি গম পালোঁ পিত্তত ময়লা আৰু সৰু সৰু পাথৰ জমা হৈছে৷ ঘনিষ্ঠ বন্ধু  প্লাষ্টিক চাৰ্জন ডাক্তৰ এজনৰ লগত আলোচনা কৰি লেপাৰস্কপিক অপাৰেচন কৰা ডাক্তৰ এজনৰ ওচৰ চাপিলোঁ৷ তেওঁ গুৱাহাটীৰ এজন নাম কৰা লেপাৰস্কপিক চাৰ্জন৷ মোতকৈ দুই তিনি বছৰ সৰু হব৷ মই মেডিচিনত পি জি কৰোতে তেওঁ চাৰ্জাৰীত চিনিয়ৰ হাউচ চাৰ্জন কৰি আছিল আৰু আমি একেটা হোষ্টলতে আছিলোঁ৷ তেওঁ ভালদৰে পৰীক্ষা কৰি কলে ২৷৩ সপ্তাহ এন্টিবায়টিক, ড্ৰিপ আৰু অন্যান্য সহায়কাৰী চিকিৎসা লোৱাৰ পিছতহে অপাৰেচন কৰিব পৰা যাব৷ কিয়নো তেজৰ ৰিপৰ্টৰ মতে  গলব্লাডাৰত তেতিয়া যথেষ্ট সংক্ৰমণ আছিল৷

        মই  তেওঁৰ পৰামৰ্শ মতে চিকিৎসা আৰম্ভ কৰিলোঁ ৷ দিনটো মোৰ ওচৰলৈ অহা ৰোগীসকলক নিৰাশ নকৰি তেওঁলোকক পৰীক্ষা কৰি বিধান দিওঁ আৰু ৰাতি নিজে চেলাইন বেজী লওঁ৷ তথাপিও মোৰ স্বাস্থ্যৰ দিনক দিনে অৱনতি ঘটি থাকিল৷ পেটৰ যন্ত্ৰণাত দিন নাযায়,ৰাতি নুপুৱায় যেন লাগি আছিল৷ ইতিমধ্যে মোৰ প্ৰতিবেশী মোৰ সমসাময়িক ডাক্তৰ গৈ মহম্মদ শ্বেখৰ লিভাৰ কেঞ্চাৰ হৈ কেইমাহমানৰ আগতে অকাল বিয়োগ ঘটিছে৷ ঘুনুক  ঘানাককৈ অ'ৰ ত'ৰ পৰা ভাঁহি অহা কথা মোৰো কাণত পৰেহি -"এইবাৰ এইজনৰ পাল " ! যি নহওক কুৰি দিনমানৰ মূৰত মোৰ বিভিন্ন লেবৰেটৰীৰ ৰিপৰ্টবিলাকৰ উন্নতি হ'ল আৰু মই অপাৰেচন কৰিব পৰাকৈ সাজু হলোঁ৷ অপাৰেচন সুকলমে হ'ল আৰু চাৰি দিনত হস্পিতেলৰ পৰা ডিচচাৰ্জো পালোঁ ৷ লাহে লাহে  সু্স্থ হৈ প্ৰায় এমাহৰ মূৰত আগৰ দৰে কাৰ্য্যক্ষম হৈ পৰিলোঁ৷ মই সেই লেপাৰস্কপিক চাৰ্জনজনৰ দক্ষতাৰ শলাগ ললোঁ ৷ এটা কথাই মোক আৰু  তেওঁৰ ওচৰলৈ মোক লৈ যোৱা  ডাক্তৰ বন্ধুক ব্যথিত কৰিলে - যিটো কথা ইয়াত  উল্লেখ কৰিবলৈকে মোৰ সংকোচ হৈছে৷ বাহ্যিক যথেষ্ট শিষ্টাচাৰ দেখোৱা সেই ডাক্তৰজনে মোৰ পৰা অইন যি কোনো ৰোগীৰ পৰা  লোৱাৰ সমানেই অপাৰেচন ফিজ ললে৷ এনে নহয় যে মই দিবলৈ অসমৰ্থ ৷ কিন্তু নীতিগত কাৰণত ঘটনাটো সমৰ্থনযোগ্য বুলিব নোৱাৰি৷ কেইটিমান টকাৰ বিনিয়ত যেন তেওঁ  মোৰ মৰম, ভালপোৱা, কৃতজ্ঞতা সকলোৰে  দুখদ পৰিসমাপ্তি  ঘটালে ৷

    বাৰু, এইবাৰ আন অভিজ্ঞতাৰ কথালৈ আহোঁ ৷

    মালদ্বীপৰ চৰকাৰী চিকিৎসালয়ত কৰ্মৰত হৈ থাকোতে মই ডেংগু হিম'ৰেজিক ফিভাৰত আক্ৰান্ত হৈছিলোঁ৷ তেজৰ প্লেটলেট কমি বিপদজনক ৫০ হেজাৰৰ তললৈ গৈছিল আৰু মই তেজ বা প্লেটলেট লোৱাটো অপৰিহাৰ্য্য হৈছিল৷ সেই সময়ত পাকিস্তানী সহকৰ্মী ডাক্তৰ ইমৰান হাচানে মোক ৪০০ মিলিলিটাৰ তেজ দি মোক আজীৱন তেওঁৰ ওচৰত ঋণী কৰি ৰাখিলে৷চিকৰুমত থাকোতে  তেওঁৰ ঘৰৰ পৰা দুয়োবেলা যোগান দিয়া খাদ্য আৰু আন তদাৰকৰ কথা নকোলোৱেই যেনিবা৷ আজিও তেওঁ সেই একেখন হুলহুম্যালে হস্পিতেলতে চাকৰি কৰি আছে আৰু আছে মোৰ সৈতে  নেটত  অক্ষুন্ন সম্পৰ্ক ৷ মোৰ গাত যেনে হলেও  কিছু পাকিস্তানী  তেজ আছে - সেয়ে নেকি মোৰ মনত পাকিস্তানৰ প্ৰতি সদায় কোমল মনোভাৱ৷ এনেয়েও মই ভাৰতৰ  বাহিৰত এই দুই দেশৰ মানুহৰ মাজত বন্ধুতাহে দেখা পাইছোঁ- শত্ৰুতা নহয়৷ দুখন দেশৰ মাজত বৈৰী মনোভাৱ দৰাচলতে কুটিল ৰাজনীতিবিদ সকলৰহে সৃষ্টি - যাতে কুশাসনৰে চলোৱা তেওঁলোকৰ ৰাজপাটৰ প্ৰতি জনতাৰ মনোযোগ নাযায়৷

     মেডিকেল  কলেজত পি জিত  এডমিচন লোৱাৰ এবছৰ আগতে মোৰ গুৰুতৰ জণ্ডিচ মানে ভাইৰেল হেপাটাইটিচ -এ হৈছিল৷ ঘৰতে নিজেই বেজী  চেলাইন লৈ নিজৰ চিকিৎসা নিজে কৰি আছিলোঁ যদিও বিশ্ৰামৰ প্ৰয়োজন হোৱাত এসপ্তাহকাল চিলঙৰ নজৰথ হস্পিতেলত ভৰ্তি হৈ আছিলোঁগৈ৷ সেইখন চিকিৎসালয়ৰ পৰিস্কাৰ পৰিচ্ছন্নতা শলাগিবলগীয়া৷ মোক চোৱা চিতা কৰা ডাক্তৰ সোমৰ অমায়িক ব্যৱহাৰে মোক মুগ্দ্ধ কৰিছিল, যাক আজিও মই পাহৰিব পৰা নাই৷

     

     কেইজনমান অইন ডাক্তৰ ৰোগীৰ কথা লিখনিত নিলিখিলে নহব ৷ মেডিকেলৰ তৃতীয় বাৰ্ষিকৰ পৰা ছাত্ৰসকলে ৰোগীৰ প্ৰত্যক্ষ সম্পৰ্কলৈ আহিব লাগে৷ তেওঁলোকক ৱাৰ্ডৰ ৰোগীৰ বিচনা ভগাই দিয়া হয়৷ ছাত্ৰসকলে নিজৰ ভাগত পৰা ৰোগীসকলৰ হিষ্ট্ৰি লোৱাৰ ওপৰিও চিকিৎসা সম্বন্ধীয় কথাবিলাক লক্ষ্য কৰি শিকি যাব লাগে৷ এবাৰ তেনেদৰে মোৰ ভাগত পৰিছিল - এজন নাগলেণ্ডৰ নাগিনমৰাত কাম কৰি থকা এজন উৰিয়া ডাক্তৰ৷ নাম ডা০ অক্ষয় কুমাৰ মহাপাত্ৰ৷ তেওঁ এমিবিক লিভাৰ এবচেচত আক্ৰান্ত হৈছিল৷ সেই সময়ত ৭৷১০দিনলৈ ডিহাইড্ৰ -ইমেটিন বেজীৰে এনে ৰোগীক চিকিৎসা দিয়া হৈছিল৷ ইমেটিনে ৰক্ত চাপ নিম্নগামী কৰে আৰু সাবধানেৰে ইয়াৰ প্ৰয়োগ নকৰিলে হৃদযন্ত্ৰৰ গুৰুতৰ অহিত কৰিব পাৰে৷ সেয়ে তেওঁ দুসপ্তাহ কাল মেডিকেলত  ভৰ্তি হৈ আছিল ৷ মোৰ লগত ক্ৰমে তেওঁৰ ঘনিষ্ঠতা গঢ়ি উঠিছিল৷ চাকৰিলৈ   

ঘূৰিগৈ  মোলৈ নিয়মীয়াকৈ চিঠি দিছিল আৰু পঢ়াশুনাৰ বিষয়ে নানা পৰামৰ্শ আগ বঢ়াইছিল৷ মাজে মাজে  ডিব্ৰুগড়লৈ আহি মোক কেইবাবাৰো লগো কৰিছিল৷ পাঁচ বছৰীয়া চাকৰিৰ ম্যাদ শেষ হোৱাত তেওঁ কটকৰ ঘৰলৈ ঘূৰি গৈছিল৷ তাৰ পিছত তেওঁ বিবাহ বান্ধোনত সোমাইছিল৷ নতুনকৈ মগধ মেডিকেল কলেজত ডেমনষ্ট্ৰেটৰ চাকৰিত যোগদান কৰি মোক লগ ধৰিবলৈ আমন্ত্ৰণ জনাইছিল৷ এম বি বি এচৰ ফাইনেল পৰীক্ষা দি মই মোৰ সহপাঠী জীৱন দলেৰ সৈতে ওলাইছিলোগৈ তেওঁৰ কৰ্মস্থলীত৷ লাহে লাহে অজানিতে সেই সম্পৰ্কৰ যতি পৰিল যদিও  তেওঁ মোক উৰিষ্যা আৰু উৰিয়া মানুহৰ বিষয়ে মনত যথেষ্ট সদ্ভাৱ জগাই থৈ গ'ল৷ যাৰ ফলত  এসময়ত একেলগে কাম কৰা দুজন উৰিয়া ডাক্তৰ বন্ধুৰ সৈতে এতিয়া ই-মেইলযোগে হলেও অটুট ঘনিষ্ঠতা আছে৷

          গুৱাহাটী মেডিকেল কলেজত মেডিচিনৰ চিনিয়ৰ হাউচ চাৰ্জন কৰি থাকোতে ধুবুৰীৰ পৰা অহা চিকিৎসক এজন আমাৰ ৱাৰ্ডত ভৰ্তি হৈ আছিল৷ সেই সময়ত ৰোগীৰ চিকিৎসাত প্ৰায়েই আমি বৰ ব্যস্ত থাকিব লাগে৷ ব্যস্ততাৰ মাজতেই কিছুমান ৰোগীৰ লগতো এক প্ৰকাৰৰ বন্ধুত্ব গঢ়লৈ উঠে৷ ধুবুৰীৰ সেই ৰয় উপাধিৰ ডাক্তৰজনে মোক দহাই-দহাই এটা কথা কৈছিল - ডাক্তৰৰ বাবে বহুত কঠিন দিন আহি আছে৷ যদি মোৰ পৰামৰ্শ মানা তুমি স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী বা ডিপ্লবা এটা যেনে হলেও আয়ত্ত কৰিবা৷

         শেষত ডা০ ডি০ এন০ বড়াৰ কৰুণ কাহিনীৰে ডাক্তৰ ৰোগীৰ কথাৰ মুখনি মাৰিব খুজিছোঁ৷ মই তেতিয়া পাঞ্জাবাৰীত ভাড়া ঘৰত ৷ চাকৰিৰ পৰা অৱসৰলৈ ডাক্তৰ বড়াই আমাৰ  ঘৰৰ পৰা প্ৰায় এক ফাৰ্লং দূৰৈত নতুনকৈ ঘৰ বনাই থাকিব আহিছে৷ নতুনকৈ চিনাকী হয়েই ভাত খাবলৈ নিমন্ত্ৰণ জনালে৷ লাহে লাহে তেখেতৰ পৰিয়ালটোৰ লগত আন্তৰিকতা বাঢ়িল৷ অসুখে-বিসুখে মই  যথাসাধ্য সহায় কৰিলোঁ৷ কিন্তু পৰিতাপৰ কথা তিনি নে চাৰি বছৰৰ ভিতৰত ডাক্তৰ বড়াৰ খাদ্যনলীৰ কৰ্কট ৰোগত পৰলোক প্ৰাপ্তি হ'ল৷

       এতিয়া  ডাক্তৰ হোৱাৰ বহু আগৰ দুটি ঘটনা চমুকৈ উল্লেখ কৰিম ৷ অষ্টম শ্ৰেণীত পঢ়ি থাকোতে বসন্ত

 ( Chicken Pox) ওলোৱাত দুসপ্তাহকাল স্কুলৰ চিকৰুমত আৱদ্ধ হৈ আছিলো৷ সেই সময়ত  পৰিচৰ্যাকাৰী আছিল এগৰাকী বঙালী বয়সীয়াল তিৰোতা-পুতুল দিদি ৷এফালে অসুখৰ সময়ত ঘৰৰ পৰা আতৰত থকাৰ দুখ - আনফালে সোঁচৰা ৰোগত ভোগা হেতুকে বন্ধুসকলৰ সংগৰ পৰা দূৰত থকাত একমাত্ৰ আশ্ৰয় আছিল মাতৃতুল্যা পুতুল দিদি৷ নানান গল্পকৈ,ধেমালি কৰি শিশু ৰোগীৰ মন ভুলাই ৰাখিবৰ বাবে দিদিয়ে যত্নৰ ত্ৰুতি কৰা নাছিল৷ অসুখীয়া পেটৰ ভিতৰলৈ খাদ্য যাব নোখোজে - কিন্তু পুতুল দিদিয়ে নিজে ৰান্ধি দিয়া ভাত-দাইল-আলু পিতিকাৰ স্বাদ অমৃত যেন লাগিছিল -মাথো দিদিৰ মমতা মিহলি হৈ থকাৰ বাবে৷

                        ১৯৭০ বৰ্ষত কটনত পঢ়িবলৈ প্ৰাক বিশ্ববিদ্যালয়ত নাম ভৰ্তি কৰিয়েই পোনে পোনে এসপ্তাহকাল মেলেৰিয়াৰ কুইনাইন বেজীলৈ গুৱাহাটী মেডিকেল কলেজত থাকিবলৈ বাধ্য হৈছিলোঁ ৷ সেই সময়ত মই উপলব্দ্ধি কৰিছিলোঁ ৰোগীসকলে কি দৰে সাক্ষাৎ প্ৰাৰ্থীসকলৰ প্ৰতীক্ষাত আতুৰ হৈ থাকে৷

    আজিলৈ চিকিৎসকৰ ৰোগী হিচাপে হোৱা অভিজ্ঞতাৰ সোঁৱৰণী ইমানেই ৷ 

      মোক লিখিব লৈ উদগনি দিয়া  সহৃদয় পাঠকসকলৰ শলাগলৈ চিঠিখন সামৰিলোঁ ৷

ইতি~

ডা০ ভূপেন  শইকীয়া                               তাৰিখ : ৫-৭-২০১২                                

ড'হা, কাটাৰৰ পৰা